Bảo vệ quyền dân sự là gì? Các phương thức bảo vệ quyền dân sự theo quy định trong Bộ luật Dân sự 2015?

Ở bài viết trước, chúng ta đã hiểu rằng quyền dân sự là khả năng được phép xử sự theo ý chí tự do trong khuôn khổ pháp luật của chủ thể trong quan hệ dân sự, phát sinh trong lĩnh vực dân sự để đáp ứng nhu cầu vật chất, tinh thần của chính chủ thể. Trong bài viết này, mời bạn hãy cùng Luật sư ADB Saigon tìm hiểu thêm các phương thức bảo vệ quyền dân sự được quy định theo pháp luật.

Khái niệm bảo vệ quyền dân sự?

Phương thức bảo vệ quyền dân sự là cách thức giúp cá nhân, pháp nhân bảo vệ các quyền nhân thân, tài sản của mình được pháp luật dân sự ghi nhận trước những những hành vi xâm phạm.

Các phương thức bảo vệ quyền dân sự bao gồm ?

Theo Điều 11 Bộ luật Dân sự 2015, các phương thức bảo vệ quyền dân sự bao gồm các biện pháp sau đây :

Yêu cầu công nhận, tôn trọng, bảo vệ và bảo đảm quyền dân sự của mình

Điều 2, Bộ luật Dân sự 2015 đã ghi nhận nội dung của phương thức này cũng như được xem là nguyên tắc của Bộ luật Dân sự, đây là phương thức đầu tiên, cơ bản thể hiện đúng tinh thần của mỗi cá nhân, pháp nhân trong mối quan hệ xã hội. Theo đó, quyền dân sự phải được công nhận, tôn trọng, bảo vệ và bảo đảm theo Hiến pháp và pháp luật.

Khi quyền dân sự bị xâm phạm thì các cơ quan nhà nước có thẩm quyền sẽ bảo vệ bằng cách công nhận quyền, cụ thể bằng các biện pháp cưỡng chế. Quyền dân sự chỉ có thể bị hạn chế theo quy định của luật trong một số trường hợp cần thiết vì lý do quốc phòng, an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội, đạo đức xã hội, sức khỏe của cộng đồng.

Buộc chấm dứt hành vi xâm phạm

Buộc chấm dứt hành vi xâm phạm là phương pháp được ghi nhận tại Khoản 2 điều 11 Bộ luật Dân sự 2015. Đây là phương thức điển hình và được áp dụng nhiều tronng đời sống xã hội. Việc buộc chấm dứt hành vi xâm phạm nhằm tránh tình trạng tiếp tục gây ra những thiệt hại cho người mang quyền dân sự.

Buộc chấm dứt hành vi vi phạm thể hiện thái độ của Nhà nước đối với hành vi xâm phạm đến quyền, lợi ích hợp pháp của chủ thể khác.Vì thế, trong quá trình thực hiện phương thức bảo vệ này, chủ thể mang quyền dân sự có quyền thực hiện thông báo, nhắc nhở, buộc chủ thể thực hiện hành vi xâm phạm đến quyền dân sự của mình phải chấm dứt hành vi xâm phạm đó.

Buộc xin lỗi, cải chính công khai

Buộc xin lỗi, cải chính công khai trong nhiều trường hợp được áp dụng bằng sức mạnh cưỡng chế của Nhà nước khi chủ thể có quyền bị vi phạm có yêu cầu Tòa án, cơ quan nhà nước có thẩm quyền bảo vệ.

Các quan hệ dân sự được xác lập trên cơ sở: tự nguyện, bình đẳng giữa các chủ thể và quyền tự do, tự nguyện cam kết, thỏa thuận của các chủ thể trong giao lưu dân sự. Vì vậy, khi có chủ thể có lỗi làm thiệt hại và ảnh hưởng đến quyền lợi của chủ thể khác, thì quy định về buộc xin lỗi để khắc phục những hậu quả là để xây dựng nểp sống văn hóa lành mạnh trong cộng đồng xã hội. Đây chính là nét đẹp truyền thống của đời sống xã hội nước ta.

Trong trường họp Tòa án, cơ quan nhà nước có thẩm quyền ra các văn bản không đúng với thực tế khách quan vụ việc, làm thiệt hại và ảnh hưởng đến quyền lợi của một hay nhiều chủ thể, thì quy định về cải chính công khai là phương thức khắc phục những hậu quả đã xảy ra.

Buộc thực hiện nghĩa vụ

Pháp luật dân sự luôn công nhận, tôn trọng, bảo vệ quyền của chủ thể trong quan hệ dân sự khi quan hệ dân sự được xác lập, thực hiện không trái với nguyên tắc cơ bản của BLDS năm 2015.

Chủ thể trong quan hệ dân sự có những quyền và nghĩa vụ nhất định trong quan hệ dân sự. Dù quan hệ dân sự do các chủ thể cam kết, thỏa thuận trong các giao dịch dân sự cụ thể nhưng được áp dụng bằng sức mạnh cưỡng chế của Nhà nước.

Khi có một chủ thể vi phạm, chủ thể có quyền sẽ yêu cầu Tòa án, cơ quan nhà nước có thẩm quyền buộc chủ thể đã không thực hiện, thực hiện không đúng, không đầy đủ các nghĩa vụ đã tự nguyện cam kết, thỏa thuận buộc phải thực hiện nghĩa vụ.

Buộc thực hiện nghĩa vụ cũng là việc một chủ thể phải làm, nhằm khắc phục những hậu quả xấu về tài sản cho bên chủ thể có quyền bị xâm phạm. Nghĩa vụ phải thực hiện có thể do thỏa thuận hoặc do pháp luật ấn định. Buộc thực hiện nghĩa vụ có thể do cá nhân, pháp nhân tự bảo vệ hoặc yêu cầu cơ quan nhà nước bảo vệ. Đây là một trong những phương thức bảo vệ quyền dân sự trong quan hệ dân sự.

Buộc bồi thường thiệt hại

Khi có thiệt hại do hành vi của một chủ thể gây ra cho một chủ thể khác, biện pháp buộc bồi thường thiệt hại sẽ được áp dụng. Người bị thiệt hại có quyền yêu cầu người gây thiệt hại phải bồi thường về những thiệt hại đã gây ra. Đây là tiền đề pháp lý để các chủ thể phải có trách nhiệm với nhau trong việc thực hiện quyền và nghĩa vụ dân sự.

Biện pháp buộc bồi thường thiệt hại thường có thể áp dụng độc lập hoặc kết hợp với các phương thức khác như buộc chấm dứt hành vi xâm phạm. Thiệt hại có thể là thiệt hại về vật chất hoặc tinh thần.

Buộc bồi thường thiệt hại nhằm khắc phục những hậu quả xấu về tài sản cho bên chủ thể có quyền bị xâm phạm phương thức bảo vệ quyền dân sự phổ biến trong các vụ việc tại Tòa án. Đây là một trong những phương thức bảo vệ quyền dân sự phổ biến trong quan hệ dân sự có yêu cầu Tòa án, cơ quan nhà nước có thẩm quyền giải quyết.

Hủy quyết định cá biệt trái pháp luật của cơ quan, tổ chức, người có thẩm quyền 

Trong thực tế áp dụng pháp luật, có không ít Tòa án, cơ quan nhà nước có thẩm quyền đã có việc nhận thức chưa đúng, đánh giá các sự vật, hiện tượng chưa khách quan, chưa phù hợp với thực tế nên đã gây ra thiệt hại hoặc có thể sẽ gây ra thiệt hại cho một chủ thể. Điều này đã tạo trở ngại cho việc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các chủ thể trong quan hệ dân sự.

Hủy quyết định cá biệt trái pháp luật của cơ quan, tổ chức, người có thẩm quyền là một trong những phương thức bảo vệ quyền dân sự có ý nghĩa quan trọng khi chủ thể bị thiệt hại hoặc có thể sẽ bị thiệt hại khiếu nại, khiếu kiện yêu cầu giải quyết.

Yêu cầu khác theo quy định của luật.

Ngoài những phương thức bảo vệ quyền dân sự kể trên, do quan hệ dân sự và các yêu cầu của các chủ thể rất đa dạng, phong phú nên có thể còn có những yêu cầu khác trong quan hệ dân sự cụ thể. Có điều này cũng là do sự đa dạng, phong phú và tính phức tạp của các quan hệ dân sự trong đời sống xã hội mà các nhà làm luật chưa thể dự liệu ngay được.

Trên đây là bài viết tham khảo của Luật sư ADB SAIGON về các phương thức bảo vệ quyền dân sự theo quy định của Bộ luật Dân sự 2015. Hy vọng bài viết này sẽ cung cấp những thông tin hữu ích cho bạn đọc.

Quý khách hàng có nhu cầu tìm hiểu thông tin tư vấn pháp luật hình sự hoặc cần luật sư tư vấn ly hôn nhanh, thủ tục khai nhận di sản thừa kế… có thể liên hệ với chúng tôi qua Hotline: 0907 520 537, qua zalo hoặc nhắn tin qua Fanpage: https://www.facebook.com/luatsutaibinhduong