Cơ sở pháp lý

Điều 351 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về trách nhiệm dân sự do vi phạm nghĩa vụ như sau:

“Điều 351. Trách nhiệm dân sự do vi phạm nghĩa vụ

1.Bên có nghĩa vụ mà vi phạm nghĩa vụ thì phải chịu trách nhiệm dân sự đối với bên có quyền.

Vi phạm nghĩa vụ là việc bên có nghĩa vụ không thực hiện nghĩa vụ đúng thời hạn, thực hiện không đầy đủ nghĩa vụ hoặc thực hiện không đúng nội dung của nghĩa vụ.

2.Trường hợp bên có nghĩa vụ không thực hiện đúng nghĩa vụ do sự kiện bất khả kháng thì không phải chịu trách nhiệm dân sự, trừ trường hợp có thỏa thuận khác hoặc pháp luật có quy định khác.

3.Bên có nghĩa vụ không phải chịu trách nhiệm dân sự nếu chứng minh được nghĩa vụ không thực hiện được là hoàn toàn do lỗi của bên có quyền.”

Trách nhiệm dân sự do vi phạm nghĩa vụ quy định thế nào-Hỗ trợ, tư vấn pháp lý nhanh

Vi phạm nghĩa vụ có phải chịu trách nhiệm dân sự không?

Nghĩa vụ được hiểu là việc mà bên có nghĩa vụ phải chuyển giao tài sản, thực hiện hoặc không thực hiện một công việc nhất định vì lợi ích của bên có quyền. Khi bên có nghĩa vụ không thực hiện, hoặc thực hiện không đúng nghĩa vụ thì sẽ gây thiệt hại, ảnh hưởng đến lợi ích của bên có quyền, do đó, họ phải chịu trách nhiệm về những thiệt hại đó.

Khi thực hiện nghĩa vụ, bên có nghĩa vụ thường sẽ vi phạm về thời hạn thực hiện, địa điểm thực hiện, đối tượng, phương thức, nội dung nghĩa vụ. Khi xảy ra tình trạng vi phạm nghĩa vụ, bên vi phạm phải chịu trách nhiệm dân sự.

Tóm lại, khi thực hiện nghĩa vụ, nếu bên có nghĩa vụ không thực hiện hoặc thực hiện không đúng nghĩa vụ thì bị coi là vi phạm và gánh chịu trách nhiệm dân sự. Theo đó, bên vi phạm có thể sẽ phải tiếp tục thực hiện nghĩa vụ hoặc bồi thường thiệt hại, tùy vào từng trường hợp cụ thể và thỏa thuận của các bên.

Các trường hợp không phải chịu trách nhiệm dân sự khi vi phạm nghĩa vụ

Do sự kiện bất khả kháng

Khoản 1 Bộ luật Dân sự 2015 định nghĩa sự kiện bất khả kháng là “sự kiện xảy ra một cách khách quan không thể lường trước được và không thể khắc phục được mặc dù đã áp dụng mọi biện pháp cần thiết và khả năng cho phép.”

Trên thực tế, có rất nhiều trường hợp nghĩa vụ không được thực hiện hoặc thực hiện không đúng do một sự kiện bất khả kháng mà không thể biết trước không thể kiểm soát được. Trong trường hợp, thiệt hại xảy ra nằm ngoài dự tính, ý chí của các bên. Vì vậy, pháp luật quy định trong trường hợp này, bên có nghĩa vụ không phải chịu trách nhiệm về thiệt hại đã xảy ra.

Tuy nhiên, trên hết pháp luật vẫn tôn trọng nguyên tắc tự do ý chí, tự do thỏa thuận và định đoạt của các bên khi tham gia vào các giao dịch dân sự. Bên cạnh đó pháp luật cũng không thể lường trước được hết các trường hợp có thể xảy ra.

Vì vậy, để bảo vệ quyền lợi của các bên trong những trường hợp đặc biệt, pháp luật quy định bên vi phạm nghĩa vụ trong trường hợp bất khả kháng vẫn phải chịu trách nhiệm dân sự nếu các bên có thỏa thuận hoặc pháp luật có quy định khác.

Thiệt hại xảy ra do lỗi của bên có quyền

Theo quy định của pháp luật, chủ thể chỉ phải chịu trách nhiệm về thiệt hại xảy ra do lỗi của mình. Do đó, trong giao dịch dân sự nếu việc bên có nghĩa vụ không thực hiện nghĩa vụ của mình mà gây thiệt hại cho bên kia, những việc không thể thực hiện đó hoàn toàn do lỗi của bên có quyền, thì bên vi phạm không phải chịu trách nhiệm dân sự về thiệt hại đó. Xuất phát từ lẽ công bằng, không ai phải chịu trách nhiệm về lỗi của người khác.

Quy định này nhằm bảo vệ quyền lợi của bên mang nghĩa vụ, tránh trường hợp bên có quyền lợi dụng cơ hội cố ý gây thiệt hại để nhận bồi thường.

Trên đây là bài viết tham khảo về trách nhiệm dân sự khi vi phạm nghĩa vụ theo quy định tại Bộ luật Dân sự 2015. Phaplynhanh.vn luôn sẵn sàng tư vấn pháp lý miễn phí (qua điện thoại 0907520537, tư vấn trực tiếp, qua zalo, fanpage…) về tất cả các thắc mắc nhiều lĩnh vực khác nhau như Luật sư Hình sự, Luật sư Hôn nhân Gia đình, Luật sư Dân sự, Luật sư Doanh Nghiệp, Luật sư Kinh doanh Thương mại, Luật sư Đất đai…