KHI NÀO THÌ CĂN CỨ NGHĨA VỤ DÂN SỰ PHÁT SINH

Nghĩa vụ là mối liên hệ của hai hay nhiều người với nhau, trong đó các bên phải thực hiện hoặc không thực hiện một số hành vi nhất định. Nghĩa vụ là một phần không thể tách rời ra khỏi quan hệ dân sự.Vậy Căn cứ nghĩa vụ dân sự phát sinh khi nào? Mời bạn đọc hãy cùng phaplynhanh.vn tìm hiểu bài viết dưới đây.

Cơ sở pháp lý

Bộ luật dân sự năm 2015

Căn cứ phát sinh nghĩa vụ dân sự

Theo Điều 275 Bộ luật dân sự năm 2015 quy định về căn cứ phát sinh nghĩa vụ như sau:

Nghĩa vụ phát sinh từ căn cứ sau đây:

1. Hợp đồng.
2. Hành vi pháp lý đơn phương.
3. Thực hiện công việc không có ủy quyền.
4. Chiếm hữu, sử dụng tài sản hoặc được lợi về tài sản không có căn cứ pháp luật.
5. Gây thiệt hại do hành vi trái pháp luật.
6. Căn cứ khác do pháp luật quy định.

Như vậy từ những quy định trên thì pháp luật đã quy định nghĩa vụ phát sinh từ các chủ thể sau:

Nghĩa vụ phát sinh từ hợp đồng

Khi các bên thỏa thuận nhằm làm phát sinh, thay đổi, chấm dứt quyền và nghĩa vụ của nhau thì đây sẽ là căn cứ hình thành nghĩa vụ. Thông thường, quyền và nghĩa vụ của các bên trong quan hệ hợp đồng có tính đối xứng nhau, quyền của bên này là nghĩa vụ của bên kia và ngược lại. Hợp đồng làm phát sinh nghĩa vụ dân sự từ thời điểm hợp đồng có hiệu lực pháp luật.

Hợp đồng là căn cứ phát sinh nghĩa vụ phải có hiệu lực pháp luật; còn đối với hợp đồng vô hiệu thì hợp đồng không có hiệu lực kể từ thời điểm kí kết nên không được coi là căn cứ phát sinh nghĩa vụ cho các bên trong hợp đồng.

Nghĩa vụ phát sinh từ hành vi pháp lý đơn phương

Hành vi pháp lý đơn phương được hiểu là những tuyên bố ý chí của một bên chủ thể nhằm làm phát sinh, thay đổi, chấm dứt quyền và nghĩa vụ được hiểu là hành vi pháp lý đơn phương. Với căn cứ này, quan hệ nghĩa vụ chỉ phát sinh khi người tuyên bố ý chí đưa ra các yêu cầu và một chủ thể nào đó phải thực hiện được yêu cầu đó.

Nhưng không phải mọi hành vi pháp lý đơn phương đều làm phát sinh nghĩa vụ dân sự. Có những hành vi pháp lý đơn phương được tiến hành không nhằm làm phát sinh quyền, nghĩa vụ dân sự ở chủ thể được xác định ví dụ chủ sở hữu từ bỏ quyền sở hữu đối với tài sản.

Nghĩa vụ phát sinh từ thực hiện công việc không có ủy quyền

Thực hiện công việc không có ủy quyền là việc một người không có nghĩa vụ thực hiện công việc nhưng đã tự nguyện thực hiện công việc đó vì lợi ích của người khác, khi người có công việc được thực hiện không biết hoặc biết mà không phản đối. Thực hiện công việc không có ủy quyền làm phát sinh nghĩa vụ cho cả người thực hiện công việc và người có công việc được thực hiện.

Người thực hiện công việc phải thực hiện các nghĩa vụ như: thực hiện công việc phù hợp với mong muốn của người có công việc được thực hiện; thực hiện công việc phù hợp với khả năng, điều kiện của mình,…Người có công việc được thực hiện có nghĩa vụ thanh toán chi phí thực hiện công việc và tiền thù lao cho người thực hiện công việc thay mình,…

Tuy nhiên nếu người đã thực hiện công việc không yêu cầu thanh toán các khoản chi phí, thù lao thì sẽ không làm phát sinh nghĩa vụ của người có công việc được thực hiện.

Nghĩa vụ phát sinh từ việc Chiếm hữu, sử dụng tài sản hoặc được lợi về tài sản không có căn cứ pháp luật.

Chiếm hữu, sử dụng, được lợi từ tài sản không có căn cứ pháp luật có thể hiểu là việc chiếm hữu, sử dụng, được lợi từ tài sản mà không có cơ sở chứng minh mình là là người có quyền với tài sản, việc nắm giữ, khai thác tài sản đó là không hợp pháp. Pháp luật chỉ thừa nhận và bảo vệ cho việc chiếm hữu, sử dụng, được lợi từ tài sản nếu người đó là chủ sở hữu của tài sản đó, hoặc là người được pháp luật chuyển giao quyền.

Như vậy đối với trường hợp chiếm hữu, sử dụng, được lợi từ tài sản mà không có căn cứ pháp luật sẽ làm phát sinh nghĩa vụ dân sự của họ đối với chủ sở hữu tài sản hợp pháp, bao gồm: nghĩa vụ hoàn trả lại tài sản, nghĩa vụ bồi thường thiệt hại.

Nghĩa vụ phát sinh từ việc Gây thiệt hại do hành vi trái pháp luật.

Gây thiệt do hành vi trái pháp luật là việc một người bằng hành vi của mình xâm phạm đến tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm, uy tín, tài sản của người khác. Đây là căn cứ làm phát sinh nghĩa vụ dân sự của người gây thiệt hại, cụ thể là trách nhiệm bồi thường thiệt hại.

Điều kiện làm phát sinh trách nhiệm bồi thường thiệt hại là: có thiệt hại thực tế xảy ra và thiệt hại đó hoàn toàn do lỗi của một bên gây ra. Quan hệ bồi thường thiệt hại là một nghĩa vụ dân sự vì có sự dịch chuyển lợi ích từ chủ thể này sang chủ thể khá, mà lợi ích đó được xác định dưới dạng một khoản vật chất là tiền hoặc vật chất khác.

Nghĩa vụ phát sinh từ Căn cứ khác do pháp luật quy định.

Ngoài các căn cứ cụ thể trên pháp luật còn quy định nghĩa vụ dân sự còn phát sinh từ những căn cứ khác tùy vào từng trường hợp nhất định sẽ có quy định cụ thể

Như vậy trên đây là toàn bộ thông tin khi nào căn cứ nghĩa vụ dân sự phát sinh theo quy định pháp luật. Ngoài ra, quý khách hàng còn các vấn đề pháp luật nào cần hỗ trợ tư vấn xin vui lòng liên hệ phaplynhanh.vn

Pháp lý nhanh hiện đang hỗ trợ cho người dân, doanh nhân và doanh nghiệp trên khắp cả nước ở nhiều lĩnh vực khác nhau như Luật sư Hình sự, Luật sư Hôn nhân Gia đình, Luật sư Dân sự, Luật sư Doanh Nghiệp, Luật sư Đất đai…..tư vấn ly hôn nhanh, tư vấn luật thừa kế, luật sư Hình sự giỏi…..vui lòng liên hệ với chúng tôi qua thông tin tại Website: phaplynhanh.vn Hotline:  0377.377.877 hoặc Fanpage: Pháp lý nhanh.VN

Tìm hiểu các chuyên đề mà bạn đọc quan tâm:

Có phải chủ sở hữu tài sản được thực hiện mọi hành vi với tài sản của mình?

Người không phải chủ sở hữu của tài sản có những quyền gì đối với tài sản đó?

Chủ sở hữu tài sản có những quyền gì đối với tài sản của mình?

NGHĨA VỤ TRONG DÂN SỰ CÓ NHỮNG ĐẶC ĐIỂM NÀO?