Hoàn cảnh thay đổi cơ bản được pháp luật quy định như thế nào?

Hỏi: Chào Phaplynhanh.vn, hiện tôi có một thắc mắc rất mong nhận được sự tư vấn và giúp đỡ từ phía công ty. Phaplynhanh.vn cho tôi hỏi: Hoàn cảnh thay đổi cơ bản được quy định như thế nào? Tôi xin chân thành cảm ơn! Thanh Huyền – SĐT: 0982.652.***

Trả lời: Chào bạn Huyền, cảm ơn bạn đã gửi câu hỏi và thắc mắc tới chúng tôi. Về câu hỏi của bạn Phaplynhanh.vn xin được trả lời như sau:

Theo quy định của pháp luật hiện hành, Bộ luật Dân sự 2015 quy định về Hoàn cảnh thay đổi cơ bản tại Khoản 1 Điều 420 như sau:

“Điều 420. Thực hiện hợp đồng khi hoàn cảnh thay đổi cơ bản

1. Hoàn cảnh thay đổi cơ bản khi có đủ các điều kiện sau đây:

a) Sự thay đổi hoàn cảnh do nguyên nhân khách quan xảy ra sau khi giao kết hợp đồng;

b) Tại thời điểm giao kết hợp đồng, các bên không thể lường trước được về sự thay đổi hoàn cảnh;

c) Hoàn cảnh thay đổi lớn đến mức nếu như các bên biết trước thì hợp đồng đã không được giao kết hoặc được giao kết nhưng với nội dung hoàn toàn khác;

d) Việc tiếp tục thực hiện hợp đồng mà không có sự thay đổi nội dung hợp đồng sẽ gây thiệt hại nghiêm trọng cho một bên;

đ) Bên có lợi ích bị ảnh hưởng đã áp dụng mọi biện pháp cần thiết trong khả năng cho phép, phù hợp với tính chất của hợp đồng mà không thể ngăn chặn, giảm thiểu mức độ ảnh hưởng đến lợi ích.

…. ”

Để đảm bảo tính pháp lý, tránh việc các chủ thể lạm dụng hoàn cảnh khách quan để trục lợi cho mình mà gây bất lợi cho bên còn lại, pháp luật đã quy định hoàn cảnh thay đổi cơ bản khi đáp ứng đủ 05 điều kiện sau:

Một là, sự thay đổi hoàn cảnh do nguyên nhân khách quan xảy ra sau khi giao kết hợp đồng. Sự thay đổi xảy ra phải do yếu tố khách quan như: thiên tai, bão lũ, đình công,…mà không phụ thuộc vào ý chí chủ quan của các chủ thể trong hợp đồng. Bên canh đó, sự thay đổi đó phải diễn ra sau khi các bên giao kết hợp đồng, tức đang trong giai đoạn thực hiện hợp đồng, vì nếu diễn ra trước hoặc tại thời điểm giao kết hợp đồng, thì các bên phải nhận thức được điều đó để thỏa thuận nội dung hợp đồng cho phù hợp, hoặc không xác lập hợp đồng để bảo vệ lợi ích cho nhau.
Hai là, tại thời điểm giao kết hợp đồng, các bên không thể lường trước được về sự thay đổi hoàn cảnh. Quy định này rất quan trọng, bởi sự kiện khách quan xảy ra cũng có thể dự báo trước, như dự báo về việc sẽ xảy ra bão lũ, sạt lở đất,…Vậy nên để đảm bảo tính khách quan, và chắc chắn rằng không có sự can thiệp ý chí của các bên vào sự thay đổi cơ bản của hoàn cảnh, thì sự thay đổi đó phải đảm bảo các bên không thể lường trước được sẽ xảy ra. Nếu tại thời điểm giao kết hợp đồng, các bên đã lường trước được sự thay đổi đó sẽ xảy ra trong tương lai mà vẫn thỏa thuận giao kết những nội dung như lúc không có sự thay đổi về hoàn cảnh, thì các bên không được hưởng những lợi ích chính đáng như chấm dứt hoặc thay đổi nội dung của hợp đồng. Vì quy định là nhằm mục đích bảo vệ lợi ích của các bên trong trường hợp xảy ra sự kiện bất ngờ có khả năng gây thiệt hại cho các bên.
Ba là, hoàn cảnh thay đổi lớn đến mức nếu như các bên biết trước thì hợp đồng đã không được giao kết hoặc được giao kết nhưng với nội dung hoàn toàn khác. Quy định này hướng đến xác định mức độ ảnh hưởng của sự thay đổi hoàn cảnh thực hiện hợp đồng đối với các bên trong hợp đồng. Theo đó, hoàn cảnh thay đổi phải có sự tác động mạnh mẽ đến mức làm cho những nội dung bên đã thỏa thuận trong hợp đồng không thể thực hiện được, hoặc nếu thay đổi thì nội dung hoàn toàn khác với nội dung cũ. Quy định chặt chẽ về mức độ thay đổi hoàn cảnh tránh việc các bên lợi dụng để chấm dứt, thay đổi nội dung của hợp đồng.
Bốn là, việc tiếp tục thực hiện hợp đồng mà không có sự thay đổi nội dung hợp đồng sẽ gây thiệt hại nghiêm trọng cho một bên. Quy định dựa trên cơ sở mức độ ảnh hưởng của hợp đồng, nếu các bên tiếp tục thực hiện hợp đồng mà không có sự thay đổi nội dung hợp đồng thì sẽ dẫn đến thiệt hại nghiêm trọng cho một bên. Bởi khi hoàn cảnh thay đổi cơ bản các bên quyền thay đổi nội dung hợp đồng, hoặc chấm dứt hợp đồng. Điều đó có nghĩa pháp luật đã lường trước được nếu các bên tiếp tục duy trì hợp đồng mà không thay đổi nội dung, thì không những không đạt được lợi ích gì từ hợp đồng mà còn thiệt hại nặng nề.
Năm là, bên có lợi ích bị ảnh hưởng đã áp dụng mọi biện pháp cần thiết trong khả năng cho phép, phù hợp với tính chất của hợp đồng mà không thể ngăn chặn, giảm thiểu mức độ ảnh hưởng đến lợi ích. Bên có lợi ích bị thiệt hại phải chủ động ngăn chặn thiệt hại xảy ra, đây là nghĩa vụ của họ khi bị ảnh hưởng bởi sự tác động của thay đổi hoàn cảnh. Quy định này cũng một phần chứng minh mức độ ảnh hưởng của sự thay đổi đó. Bên bị thiệt hại là bên có quyền yêu cầu chấm dứt, thay đổi hợp đồng do hoàn cảnh thay đổi cơ bản, nên họ cũng có nghĩa vụ chứng minh sức ảnh hưởng sự thay đổi đó. Vậy nên, việc áp dụng các biện pháp cần thiết để ngăn chặn thiệt hại không chỉ là nghĩa vụ của bên bị thiệt hại, mà còn là căn cứ để chứng minh sự kiện xảy ra có phải là hoàn cảnh thay đổi cơ bản hay không.

Trên đây là bài viết trả lời cho câu hỏi Hoàn cảnh thay đổi cơ bản được quy định như thế nào? mà bạn đọc gửi về cho Phaplynhanh.vn. Phaplynhanh.vn luôn sẵn sàng tư vấn pháp lý miễn phí (qua điện thoại 0907520537, tư vấn trực tiếp, qua zalo, fanpage…) về tất cả các thắc mắc nhiều lĩnh vực khác nhau như Luật sư Hình sự, Luật sư Hôn nhân Gia đình, Luật sư Dân sự, Luật sư Doanh Nghiệp, Luật sư Kinh doanh Thương mại, Luật sư Đất đai…