Nguyên tắc không ai bị kết án hai lần vì một tội phạm?

Nếu một người đã bị kết án, bị tuyên là có tội thì có bị kết án lần thứ hai về cùng một tội đó hay không. Hãy cùng Luật sư ADB SAIGON tìm hiểu nguyên tắc không ai bị kết án hai lần vì một tội phạm qua bài viết dưới đây.

Nội dung nguyên tắc không ai bị kết án hai lần vì một tội phạm?

Điều 14 Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015 quy định về nguyên tắc không ai bị kết án hai lần vì một tội phạm như sau:

“Điều 14. Không ai bị kết án hai lần vì một tội phạm

Không được khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử đối với người mà hành vi của họ đã có bản án của Tòa án đã có hiệu lực pháp luật, trừ trường hợp họ thực hiện hành vi nguy hiểm khác cho xã hội mà Bộ luật Hình sự quy định là tội phạm.”

Nguyên tắc không ai bị kết án hai lần vì một tội phạm có nghĩa là nếu một người thực hiện hành vi phạm tội thì họ chỉ bị xét xử bởi một Tòa án và chỉ phải gánh chịu trách nhiệm pháp lý bởi một bản án của Tòa án đã có hiệu lực pháp luật.

Phân tích nguyên tắc không ai bị kết án hai lần vì một tội phạm?

Thứ nhất, không ai bị kết án hai lần vì một tội phạm là nguyên tắc mới được bổ sung trong Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015. Nguyên tắc này bắt nguồn từ Điều 14 Công ước quốc tế về các quyền dân sự, chính trị 1966 mà Việt Nam đã tham gia: “Không ai bị đưa ra xét xử hoặc bị trừng phạt lần thứ hai về cùng một tội phạm mà người đó đã bị kết án hoặc đã được tuyên trắng án phù hợp với pháp luật và thủ tục tố tụng hình sự của mỗi nước”.

Nguyên tắc này cũng đã cụ thể hóa Điều 31 Hiến pháp Việt Nam 2013: Không ai bị kết án hai lần vì một tội.

Thứ hai, nguyên tắc không ai bị kết án hai lần vì một tội phạm này thể hiện tinh thần nhân đạo và bảo vệ quyền con người trong tố tụng hình sự. Các cơ quan tiến hành tố tụng không được khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử và kết án đối với một người mà hành vi của người đó đã bị kết án bằng bản án có hiệu lực pháp luật của tòa án. Trong quá trình giải quyết vụ án nếu xác định được hành vi phạm tội đã bị xử lý bằng quyết định, bản án đã có hiệu lực pháp luật thì phải đình chỉ vụ án.

Thứ ba, cụ thể hóa quy định của Hiến pháp năm 2013, phù hợp với Công ước quốc tế về các quyền dân sự và chính trị 1966: “Không ai bị đưa ra xét xử hoặc bị trừng phạt lần thứ hai về cùng một tội phạm mà người đó đã bị kết án hoặc đã được tuyên trắng án phù hợp với pháp luật và thủ tục TTHS của mỗi nước” (Điểm 7 Điều 14), Điều 14 BLTTHS năm 2015 quy định: “Không được khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử đối với người mà hành vi của họ đã có bản án của Tòa án đã có hiệu lực pháp luật, trừ trường hợp họ thực hiện hành vi nguy hiểm khác cho xã hội mà Bộ luật hình sự quy định là tội phạm”. Nguyên tắc “Không ai bị kết án hai lần vì cùng một tội phạm” là kim chỉ nam cho hoạt động của Tòa án trong bảo đảm quyền con người, quyền công dân.

Ý nghĩa của nguyên tắc không ai bị kết án hai lần vì một tội phạm?

Đối với việc truy cứu trách nhiệm hình sự một hành vi phạm tội, pháp luật Việt Nam cũng như các nước trên thế giới đều tuân theo nguyên tắc một hành vi phạm tội chỉ bị xử lý một lần. Vì vậy, khi khởi tố vụ án hình sự và trong suốt quá trình điều tra, truy tố, xét xử, nếu ở giai đoạn nào phát hiện hành vi phạm tội đang bị khởi tố đã có một bản án hoặc quyết định đình chỉ vụ án đã có hiệu lực pháp luật thì các cơ quan tiến hành tố tụng không được khởi tố, điều tra, truy tố và xét xử người có hành vi đó nữa.

Nguyên tắc không ai bị kết án hai lần vì một tội phạm này thể hiện sự nhân đạo, chính nghĩa, công bằng trong pháp luật hình sự, thiết lập sự công bằng giữa lợi ích công và lợi ích riêng cá nhân. Đối với người đã bị kết án bằng một bản án có hiệu lực của Tòa án, quyết định đình chỉ điều tra hay đình chỉ vụ án sẽ giải thoát cho họ không bị truy cứu trách nhiệm hình sự hai lần về cùng một hành vi phạm tội, bảo đảm công bằng các quyền lợi hợp pháp của công dân, không chỉ có ý nghĩa chính trị – xã hội mà còn tác động đến tâm tư, tình cảm và niềm tin của họ vào pháp luật, đồng thời có ý nghĩa đối với nhận thức pháp luật của công chúng về tính công bằng của pháp luật.

Trên đây là quy định của pháp luật về nguyên tắc không ai bị kết án hai lần vì một tội phạm, nội dung, ý nghĩa của nguyên tắc này mà Luật sư ADB SAIGON muốn gửi tới bạn đọc.

Luật nước ta vô cùng nhiều, bạn đọc luật nhưng có thể sẽ không hiểu hết được luật. Hãy liên hệ trực tiếp tới Hotline: 0907 520 537 hoặc Fanpage: Luật sư Bình Dương của Luật sư ADB SAIGON nếu bạn cần một người am hiểu pháp luật để trợ giúp pháp lý, tư vấn, hỗ trợ hồ sơ, thủ tục. Chúng tôi hỗ trợ pháp lý cho rất nhiều lĩnh vực như Hình sự,  Hôn nhân Gia đình,  Dân sự,  Doanh Nghiệp,  Kinh doanh Thương mại,  Đất đai…