Tố tụng hình sự quy định áp dụng, thay đổi, hủy bỏ biện pháp ngăn chặn, biện pháp cưỡng chế?

Biện pháp ngăn chặn, biện pháp cưỡng chế là các biện pháp mang tính chất cưỡng chế về mặt tố tụng nhằm mục đích kịp thời ngăn chặn tội phạm hoặc khi có căn cứ cho rằng người bị buộc tội, bị can, bị cáo gây khó khăn cho việc điều tra, truy tố, xét xử hoặc sẽ tiếp tục phạm tội… thì cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng có thể áp dụng một trong các biện pháp ngăn chặn, biện pháp cưỡng chế như: Giữ người trong trường hợp khẩn cấp, tạm giữ, tạm giam, áp giải, dẫn giả…  Vậy tố tụng hình sự quy định áp dụng, thay đổi, hủy bỏ biện pháp ngăn chặn, biện pháp cưỡng chế như thế nào? Mời bạn hãy cùng PHAPLYNHANH.VN tìm hiểu qua bài viết dưới đây.

Cơ sở pháp lý 

Điều 278 Bộ luật tố tụng hình sự 2015

Tố tụng hình sự quy định áp dụng, thay đổi, hủy bỏ biện pháp ngăn chặn, biện pháp cưỡng chế?

Thẩm quyền áp dụng, thay đổi, hủy bỏ biện pháp ngăn chặn, biện pháp cưỡng chế trong giai đoạn chuẩn bị xét xử sơ thẩm thuộc về Thẩm phán được phân công chủ tọa phiên tòa (trừ biện pháp tạm giam).

“Sau khi thụ lý vụ án, Thẩm phán chủ tọa phiên tòa quyết định áp dụng, thay đổi, hủy bỏ biện pháp ngăn chặn, biện pháp cưỡng chế, trừ việc áp dụng, thay đổi, hủy bỏ biện pháp tạm giam do Chánh án, Phó chánh án Tòa án quyết định”.

Căn cứ theo khoản 1 Điều 278 Bộ luật tố tụng hình sự 2015 quy định.

Ngoài ra tại khoản 2, 3 Điều luật này quy định:

“2. Thời hạn tạm giam để chuẩn bị xét xử không được quá thời hạn chuẩn bị xét xử quy định tại khoản 1 Điều 277 của Bộ luật này.

3. Đối với bị cáo đang bị tạm giam mà đến ngày mở phiên tòa thời hạn tạm giam đã hết, nếu xét thấy cần tiếp tục tạm giam để hoàn thành việc xét xử thì Hội đồng xét xử ra lệnh tạm giam cho đến khi kết thúc phiên tòa.”

Theo Điều 241 Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015 quy định về áp dụng, thay đổi, hủy bỏ biện pháp ngăn chặn, biện pháp cưỡng chế

“Sau khi nhận hồ sơ vụ án và bản kết luận điều tra, Viện kiểm sát có quyền quyết định áp dụng, thay đổi, hủy bỏ biện pháp ngăn chặn, biện pháp cưỡng chế theo quy định của Bộ luật này.

Thời hạn áp dụng biện pháp ngăn chặn trong giai đoạn truy tố không được quá thời hạn quy định tại khoản 1 Điều 240 của Bộ luật này.”

Thẩm quyền áp dụng thay đổi, hủy bỏ biện pháp ngăn chặn trong giai đoạn chuẩn bị xét xử được quy định như thế nào?

Thẩm phán Chủ tọa phiên tòa có quyền quyết định việc áp dụng, thay đổi hoặc hủy bỏ các biện pháp ngăn chặn

• (Bảo lãnh, đặt tiền hoặc tài sản có giá trị để bảo đảm, cấm đi khỏi nơi cư trú, tạm hoãn xuất cảnh);
• Các biện pháp cưỡng chế (áp giải, dẫn giải, kê biên tài sản, phong tỏa tài khoản).

– Chánh án, Phó Chánh được phân công giải quyết, xét xử vụ án có quyền:

• Tòa án quyết định áp dụng,
• Thay đổi hoặc hủy bỏ biện pháp tạm giam.

Theo hướng dẫn của TAND tối cao:

• Áp dụng biện pháp tạm giam là việc Chánh án hoặc Phó chánh án Tòa án theo đề nghị của Thẩm phán Chủ tọa phiên tòa ra lệnh tạm giam bị can, bị cáo trong trường hợp bị can, bị cáo chưa bị tạm giam hoặc đang bị tạm giam mà thời hạn tạm giam đã hết và căn cứ vào quy định tại Điều 119 Bộ luật tố tụng hình sự, xét thấy cần thiết tạm giam hoặc tiếp tục tạm giam bị can, bị cáo.
• Thay đổi biện pháp tạm giam là việc Chánh án hoặc Phó chánh án Tòa án theo đề nghị cả Thẩm phán được phân công Chủ tọa phiên tòa ra quyết định thay đổi biện pháp tạm giam bằng các biện pháp ngăn chặn khác trong trường hợp bị can, bị cáo đang bị tạm giam.
• Hủy bỏ biện pháp tạm giam là việc Chánh án hoặc Phó Chánh án Tòa án theo đề nghị của Thẩm phán được phân công Chủ tọa phiên tòa ra quyết định hủy bỏ biện pháp tạm giam đối với bị can, bị cáo trong trường hợp bị can, bị cáo đang bị tạm giam đang bị tạm giam, nhưng xét thấy không cần thiết tiếp tục tạm giam bị can, bị cáo và cũng không cần thiết áp dụng biện pháp ngăn chặn khác.

Sau khi quyết định áp dụng, thay đổi hoặc hủy bỏ biện pháp tạm giam, nếu xét thấy cần thiết thì Chánh án, Phó chánh án Tòa án vẫn có quyền hủy bỏ hoặc áp dụng lại biện pháp tạm giam.

Lưu ý:

về mặt thời gian trong quy định này vẫn còn mâu thuẫn, chưa hợp lý. Cụ thể, nó mâu thuẫn về mặt thời gian với quy định về nhận hồ sơ vụ án, bản cáo trạng và thụ lý vụ án tại Điều 276 Bộ luật tố tụng hình sự 2015. Điều 267 Bộ luật tố tụng hình sự 2015 quy định như sau:

“1. Khi Viện kiểm sát giao bản cáo trạng, hồ sơ vụ án và vật chứng kèm theo (nếu có), Tòa án phải kiểm tra và xử lý…

2. Việc giao nhận hồ sơ vụ án và bản cáo trạng được lập biên bản theo quy định tại Điều 133 của Bộ luật này và đưa vào hồ sơ vụ án.

Ngay sau khi nhận được hồ sơ vụ án và bản cáo trạng thì Tòa án phải thụ lý vụ án. Trong thời hạn 03 ngày kể từ ngày thụ lý vụ án, Chánh án Tòa án phải phân công Thẩm phán chủ tọa phiên tòa giải quyết vụ án”.

Theo quy định tại khoản 2 Điều 267 Bộ luật tố tụng hình sự 2015, Chánh án Tòa án sẽ có thời hạn tối đa là 03 ngày để xem xét, quyết định phân công Thẩm phán chủ tọa phiên tòa để giải quyết vụ án theo thủ tục tố tụng.

Điều này xảy ra trường hợp khi hết thời hạn 03 ngày như quy định nêu trên, Chánh án Tòa án mới phân công Thẩm phán chủ tọa phiên tòa.

Như vậy sẽ có tối đa 03 ngày chưa có Thẩm phán chủ tọa phiên tòa để thực hiện quy định tại khoản 1 Điều 278 Bộ luật tố tụng hình sự 2015.

Có thể thấy, giữa hai quy định này có sự mâu thuẫn về mặt thời gian, tạo ra nhiều cách hiểu khác nhau, không thống nhất trong quá trình áp dụng pháp luật. Điều này gây ra những khó khăn, vướng mắc nhất định khi áp dụng quy định này.

Do đó, để hạn chế khó khăn, vướng mắc thì cần phải sửa đổi quy định tại khoản 1 Điều 278 Bộ luật tố tụng hình sự 2015 cho phù hợp. Tác giả kiến nghị cần phải thay thế cụm từ “Sau khi thụ lý vụ án” bằng cụm từ “Sau khi được phân công giải quyết vụ án” và thêm cụm từ “khi thụ lý vụ án” vào cuối khoản 1 Điều 278 Bộ luật tố tụng hình sự 2015.

Theo đó, Điều 278 Bộ luật tố tụng hình sự 2015 cần được sửa đổi lại như sau:

“Sau khi được phân công giải quyết vụ án, Thẩm phán chủ tọa phiên tòa quyết định việc áp dụng, thay đổi, hủy bỏ biện pháp ngăn chặn, biện pháp cưỡng chế, trừ việc áp dụng, thay đổi, hủy bỏ biện pháp tạm giam do Chánh án, Phó Chánh án Tòa án quyết định khi thụ lý vụ án”.

Trên đây là các thông tin pháp luật phổ biến về tố tụng hình sự quy định áp dụng, thay đổi, hủy bỏ biện pháp ngăn chặn, biện pháp cưỡng chế như thế nào? theo Bộ luật tố tụng hình sự 2015 quy định. Ngoài ra, quý khách hàng còn các vấn đề pháp luật nào cần hỗ trợ tư vấn xin vui lòng liên hệ  Pháp lý nhanh.

Pháp lý nhanh hiện đang hỗ trợ cho người dân, doanh nhân và doanh nghiệp trên khắp cả nước ở nhiều lĩnh vực khác nhau như Luật sư Hình sự, Luật sư Hôn nhân Gia đình, Luật sư Dân sự, Luật sư Doanh Nghiệp, Luật sư Đất đai……..tư vấn ly hôn nhanh, tư vấn luật thừa kế, luật sư Hình sự giỏi…..vui lòng liên hệ với chúng tôi qua thông tin tại Website, Hotline: 0907520537 hoặc Fanpage: Pháp lý nhanh.VN

Tìm hiểu thêm:  

Bị hại trong vụ án hình sự?

TRÁCH NHIỆM HÌNH SỰ VÀ CÁC TÌNH TIẾT TĂNG NẶNG?

Chứng cứ, nguồn chứng cứ trong tố tụng hình sự?

Giữ người trong trường hợp khẩn cấp

Bắt người phạm tội quả tang là gì?

Xử lý vật chứng trong tố tụng hình sự

Thu thập phương tiện điện tử, dữ liệu điện tử trong vụ án hình sự