Hỏi bị hại, đương sự hoặc người đại diện của họ?

Bị hại, đương sự hoặc người đại diện của họ trình bày những tình tiết của vụ án có liên quan đến họ. Sau đó, Hội đồng xét xử, Kiểm sát viên, người bào chữa và người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của bị hại, đương sự hỏi thêm về những điểm mà họ trình bày chưa đầy đủ hoặc có mâu thuẫn.

Căn cứ pháp lý?

Theo Điều 310 Bộ luật Tố tụng Hình sự năm 2015 quy định:

“Điều 310. Hỏi bị hại, đương sự hoặc người đại diện của họ

Bị hại, đương sự hoặc người đại diện của họ trình bày những tình tiết của vụ án có liên quan đến họ. Sau đó, Hội đồng xét xử, Kiểm sát viên, người bào chữa và người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của bị hại, đương sự hỏi thêm về những điểm mà họ trình bày chưa đầy đủ hoặc có mâu thuẫn.

Khi được chủ tọa phiên tòa đồng ý, bị cáo có thể hỏi bị hại, đương sự hoặc người đại diện của họ về các vấn đề có liên quan đến bị cáo.”

Thế nào là bị hại, đương sự và người đại diện?

Bị hại là cá nhân trực tiếp bị thiệt hại về thể chất, tinh thần, tài sản hoặc là cơ quan, tổ chức bị thiệt hại về tài sản, uy tín do tội phạm gây ra hoặc đe dọa gây ra.

Ví dụ: Anh A đánh anh B bị gãy tay, trong trường hợp này anh B là người bị thiệt hại trực tiếp về thể chất do việc anh A đánh gây ra. Trong trường hợp này, anh B chính là người bị hại.

Đương sự là cá nhân, pháp nhân tham gia tố tụng dân sự với tư cách là nguyên đơn hoặc bị đơn hoặc người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan.

Đương sự gồm nguyên đơn dân sự, bị đơn dân sự, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan đến vụ án hình sự. Trong đó:

Nguyên đơn dân sự là cá nhân, cơ quan, tổ chức bị thiệt hại do tội phạm gây ra và có đơn yêu cầu bồi thường thiệt hại.

Bị đơn dân sự là cá nhân, cơ quan, tổ chức mà pháp luật quy định phải chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại.

Người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan đến vụ án là cá nhân, cơ quan, tổ chức có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan đến vụ án hình sự

Người đại diện là người nhân danh và vì lợi ích của một người khác xác lập thực hiện các giao dịch trong phạm vi thẩm quyền đại diện. Người đại diện bao gồm người đại diện theo pháp luật và người đại diện theo ủy quyền.

Căn cứ pháp lý về việc hỏi bị hại, đương sự và người đại diện được pháp luật?

“Bị hại, đương sự hoặc người đại diện của họ trình bày những tình tiết của vụ án có liên quan đến họ. Sau đó, Hội đồng xét xử, Kiểm sát viên, người bào chữa và người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của bị hại, đương sự hỏi thêm về những điểm mà họ trình bày chưa đầy đủ hoặc có mâu thuẫn.

Khi được chủ tọa phiên tòa đồng ý, bị cáo có thể hỏi bị hại, đương sự hoặc người đại diện của họ về các vấn đề có liên quan đến bị cáo.”

Như vậy, sau khi người bị hại, nguyên đơn dân sự, bị đơn dân sự, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan đến vụ án hoặc người đại diện hợp pháp của những người đó trình bày những gì họ biết về những tình tiết liên quan đến vụ án có liên quan đến họ, Hội đồng xét xử, Kiểm sát viên, người bào chữa, người bảo vệ quyền lợi của đương sự theo thứ tự luật định hỏi thêm họ về những điểm mà họ trình bày chưa đủ hoặc có mâu thuẫn.

Khi được chủ tọa phiên tòa đồng ý, bị cáo có thể hỏi bị hại, đương sự hoặc người đại diện của họ về các vấn đề có liên quan đến bị cáo.

Tuy nhiên, ngoài những tình tiết liên quan, người bị hại, nguyên đơn dân sự, bị đơn dân sự, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan đến vụ án hoặc người đại diện hợp pháp của những người đó còn có thế biết các tình tiết khác của vụ án. Trong trường hợp này họ vẫn có thể khai báo với tư cách là người làm chứng trong vụ án.

Đối với người đại diện của bị hại?

Theo quy định tại khoản 5 Điều 62 BLTTHS thì trường hợp bị hại chết, mất tích, bị mất hoặc hạn chế năng lực hành vi dân sự thì mới có người đại diện của bị hại. Tuy nhiên, người đại diện là ai, bao gồm những người nào thì BLTTHS lại không quy định nên thực tiễn các cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng rất lúng túng khi phải xác định người đại diện của bị hại tham gia tố tụng. Đây cũng là khoảng trống mà BLTTHS không quy định nên mỗi nơi xác định một kiểu.

“Người đại diện” trong tố tụng được hiểu là người thay mặt bị hại tham gia các giai đoạn điều tra, truy tố, xét xử, hoà giải tại phiên toà,.. Tuy nhiên, việc quy định chủ thể nào là “người đại diện” lại không được quy định hoặc có quy định nhưng không cụ thể trong các văn bản quy phạm pháp luật về tố tụng, dẫn đến tình trạng mỗi cơ quan tiến hành tố tụng hiểu và áp dụng khác nhau.

Thực tiễn điều tra, truy tố xét xử các vụ án hình sự từ trước đến nay, các cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng thường xác định những người thuộc hàng thừa kế thứ nhất của bị hại tham gia tố tụng với tư cách là người đại diện của bị hại;

Nếu không có người ở hàng thừa kế thứ nhất thì xác định những người ở hàng thừa kế thứ hai và nếu hàng thừa kế thứ hai cũng không có thì xác định hàng thừa kế thứ ba, chưa có trường hợp nào cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng xác định người đại diện của bị hại thuộc hàng thừa kế thứ tư.

Có trường hợp cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng lại chỉ căn cứ vào đơn yêu cầu của người thân thích với bị đã chết để xác định tư cách tham gia tố tụng, mà không điều tra xem mối quan hệ của họ với bị hại như thế nào ?

Đó là đối với bị hại bị chết, còn đối với bị hại là người chưa thành niên, người mất tích, bị mất hoặc hạn chế năng lực hành vi dân sự thì còn phức tạp hơn nhiều. Ai là người đại diện cho những người này ?

Khi xét hỏi “người đại diện”, cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng cần hỏi rõ quan hệ của họ với bị hại như thế nào ? Nếu “người đại diện” không hợp pháp thì cần giải thích để họ thực hiện đúng các quy định về “người đại diện”

Vì vậy, nhiều ý kiến cho rằng, cơ quan Nhà nước có thẩm quyền xây dựng và trình Quốc hội bổ sung chủ thể tham gia tố tụng với tư cách “người đại diện” hợp pháp bị hại trong trường hợp bị hại chết hoặc mất tích, bị hại là trẻ em, là người mất năng lực hành vi dân sự.

Việc xét hỏi người đại diện của bị hại cũng được tiến hành như xét hỏi đối với bị hại.

Phaplynhanh.vn  đang hỗ trợ cho người dân, doanh nhân và doanh nghiệp trên khắp cả nước ở nhiều lĩnh vực khác nhau như Luật sư Hình sự, Luật sư Hôn nhân Gia đình, Luật sư Dân sự, Luật sư Doanh Nghiệp, Luật sư Đất đai… tư vấn ly hôn nhanh, tư vấn luật thừa kế,… liên hệ với chúng tôi qua thông tin tại Website, Hotline: 0907520537 hoặc Fanpage: Pháp lý nhanh.VN