Khởi tố bị can là gì theo BLTTHS 2015?

Tìm hiểu về luật tố tụng hình sự nói riêng và luật hình sự nói chung, chúng ta thấy rất nhiều khái niệm và các hoạt động được lặp đi lặp lại. Trong đó có khái niệm khởi tố. Vậy, khởi tố bị can là gì? Khởi tố bị can có phải là một giai đoạn tố tụng hình sự không?

Căn cứ pháp lý?

Theo Điều 179 Bộ luật Tố tụng Hình sự năm 2015 quy định:

“Điều 179. Khởi tố bị can

1. Khi có đủ căn cứ để xác định một người hoặc pháp nhân đã thực hiện hành vi mà Bộ luật hình sự quy định là tội phạm thì Cơ quan điều tra ra quyết định khởi tố bị can.

2. Quyết định khởi tố bị can ghi rõ thời gian, địa điểm ra quyết định; họ tên, chức vụ người ra quyết định; họ tên, ngày, tháng, năm sinh, quốc tịch, dân tộc, tôn giáo, giới tính, chỗ ở, nghề nghiệp của bị can; bị can bị khởi tố về tội gì, theo điều, khoản nào của Bộ luật hình sự; thời gian, địa điểm phạm tội và những tình tiết khác của tội phạm.

Trường hợp bị can bị khởi tố về nhiều tội khác nhau thì quyết định khởi tố bị can phải ghi rõ từng tội danh và điều, khoản của Bộ luật hình sự được áp dụng.

3. Trong thời hạn 24 giờ kể từ khi ra quyết định khởi tố bị can, Cơ quan điều tra phải gửi quyết định khởi tố và tài liệu liên quan đến việc khởi tố bị can cho Viện kiểm sát cùng cấp để xét phê chuẩn. Trong thời hạn 03 ngày kể từ ngày nhận được quyết định khởi tố bị can, Viện kiểm sát phải quyết định phê chuẩn hoặc quyết định hủy bỏ quyết định khởi tố bị can hoặc yêu cầu bổ sung chứng cứ, tài liệu làm căn cứ để quyết định việc phê chuẩn và gửi ngay cho Cơ quan điều tra.

Trường hợp Viện kiểm sát yêu cầu bổ sung chứng cứ, tài liệu thì trong thời hạn 03 ngày kể từ ngày nhận được chứng cứ, tài liệu bổ sung, Viện kiểm sát phải ra quyết định phê chuẩn hoặc quyết định hủy bỏ quyết định khởi tố bị can.

4. Trường hợp phát hiện có người đã thực hiện hành vi mà Bộ luật hình sự quy định là tội phạm chưa bị khởi tố thì Viện kiểm sát yêu cầu Cơ quan điều tra ra quyết định khởi tố bị can hoặc trực tiếp ra quyết định khởi tố bị can nếu đã yêu cầu nhưng Cơ quan điều tra không thực hiện. Trong thời hạn 24 giờ kể từ khi ra quyết định khởi tố bị can, Viện kiểm sát phải gửi cho Cơ quan điều tra để tiến hành điều tra.

Sau khi nhận hồ sơ và kết luận điều tra nếu Viện kiểm sát phát hiện có người khác đã thực hiện hành vi mà Bộ luật hình sự quy định là tội phạm trong vụ án chưa bị khởi tố thì Viện kiểm sát ra quyết định khởi tố bị can và trả hồ sơ cho Cơ quan điều tra để điều tra bổ sung.

5. Sau khi nhận được quyết định phê chuẩn quyết định khởi tố bị can hoặc quyết định khởi tố bị can của Viện kiểm sát, Cơ quan điều tra phải giao ngay quyết định khởi tố bị can, quyết định phê chuẩn quyết định khởi tố bị can và giải thích quyền, nghĩa vụ cho bị can.

Sau khi nhận được quyết định phê chuẩn quyết định khởi tố bị can, Cơ quan điều tra phải chụp ảnh, lập danh bản, chỉ bản của người bị khởi tố và đưa vào hồ sơ vụ án.

Việc giao, nhận các quyết định nêu trên được lập biên bản theo quy định tại Điều 133 của Bộ luật này.”

Khởi tố bị can là gì?

Bộ luật Tố tụng Hình sự năm 2015 không định nghĩa cụ thể khởi tố bị can là gì. Tuy nhiên, theo quy định tại Điều 179, chúng ta có thể hiểu một cách khái quát:

Khởi tố bị can là việc cơ quan có thẩm quyền dựa trên các căn cứ, chứng cứ, ra quyết định (quyết định khởi tố) để bắt đầu đưa ra xem xét để xử lý theo quy định pháp luật đối với người hoặc pháp nhân đã thực hiện hiện vi mà Bộ luật hình sự quy định là tội phạm.

Nội dung của quyết định khởi tố bị can

Theo quy định tại khoản 2 Điều 179 Bộ luật Tố tụng Hình sự năm 2015, quyết định khởi tố bị can gồm các nội dung sau:

– Thời gian, địa điểm ra quyết định.

– Họ tên, chức vụ người ra quyết định.

– Họ tên, ngày, tháng, năm sinh, quốc tịch, dân tộc, tôn giáo, giới tính, chỗ ở, nghề nghiệp của bị can.

– Bị can bị khởi tố về tội gì, theo điều, khoản nào của Bộ luật Hình sự (nếu bị can bị khởi tố về nhiều tội khác nhau thì trong quyết định khởi tố bị can phải được ghi rõ từng tội danh và điều, khoản của Bộ luật Hình sự được áp dụng).

– Thời gian, địa điểm phạm tội và những tình tiết khác của tội phạm.

Quyết định khởi tố bị can chính là cơ sở, căn cứ để cơ quan có thẩm quyền được tiến hành một số các hoạt động tiếp theo nhằm điều tra, làm rõ hơn vụ án đề phục vụ cho các giai đoạn tiếp theo.

Thủ tục ra quyết định khởi tố bị can?

Quyết định khởi tố bị can được ban hành theo quy định tại Điều 179 Bộ luật Tố tụng Hình sự như sau:

Thẩm quyền ra quyết định khởi tố bị can: Cơ quan Điều tra (hoặc Viện kiểm sát trực tiếp ra quyết định khởi tố bị can trong trường hợp phát hiện có người đã thực hiện hành vi mà Bộ luật hình sự quy định là tội phạm chưa bị khởi tố và Viện kiểm sát đã yêu cầu Cơ quan điều tra ra quyết định khởi tố bị can nhưng Cơ quan điều tra không thực hiện)

Căn cứ ra quyết định: Khi có đủ căn cứ xác định cá nhân hoặc pháp nhân đã thực hiện hành vi mà Bộ luật hình sự quy định là tội phạm.

Thủ tục gửi, giao quyết định khởi tố bị can:

– Nếu quyết định khởi tố bị can do Cơ quan điều tra ra quyết định thì trong thời hạn 24 giờ, kể từ khi ra quyết định, Cơ quan điều tra phải gửi quyết định khởi tố và tài liệu liên quan đến việc khởi tố bị can cho Viện kiểm sát cùng cấp để xét phê chuẩn.

Viện kiểm sát cùng cấp có trách nhiệm quyết định phê chuẩn hoặc quyết định hủy bỏ quyết định khởi tố bị can hoặc yêu cầu bổ sung chứng cứ, tài liệu làm căn cứ để quyết định việc phê chuẩn và gửi ngay cho Cơ quan điều tra trong thời hạn 03 ngày kể từ ngày nhận được quyết định khởi tố bị can của Cơ quan điều tra gửi.

– Nếu quyết định khởi tố bị can do Viện kiểm sát ra quyết định thì trong thời hạn 24 giờ kể từ khi ra quyết định khởi tố bị can, Viện kiểm sát phải gửi cho Cơ quan điều tra để tiến hành điều tra.

– Sau khi Cơ quan Điều tra nhận được quyết định phê chuẩn quyết định khởi tố bị can hoặc quyết định khởi tố bị can của Viện kiểm sát, phải giao quyết định khởi tố bị can và quyết định phê chuẩn quyết định khởi tố bị can đồng thời giải thích quyền và nghĩa vụ cho bị can.

Cơ quan Điều tra có trách nhiệm phải chụp ảnh, lập danh bản, chỉ bản của người bị khởi tố và đưa vào hồ sơ vụ án sau khi nhận được quyết định phê chuẩn quyết định khởi tố bị can.

Phaplynhanh.vn  đang hỗ trợ cho người dân, doanh nhân và doanh nghiệp trên khắp cả nước ở nhiều lĩnh vực khác nhau như Luật sư Hình sự, Luật sư Hôn nhân Gia đình, Luật sư Dân sự, Luật sư Doanh Nghiệp, Luật sư Đất đai… tư vấn ly hôn nhanh, tư vấn luật thừa kế,… liên hệ với chúng tôi qua thông tin tại Website, Hotline: 0907520537 hoặc Fanpage: Pháp lý nhanh.VN